Türk Müzik Geleneğinin Sürekliliği ve Mevlevi Ayinleri
Türk Müzik Geleneğinin Sürekliliği ve Mevlevi Ayinleri
Mevlevî âyini, Türk dinî musikisinin kalbinde yer alır. Dört selâmın akışı, makam seyirleri ve usûl düzeni semâ meclisinde anlam kurar; nefes ve sükût, sazların tınısıyla birleşir ve ibadetin dili oluşur. Çalgısal terennümler bu bütünün içinde işaret taşır; yolu açar, hafızayı diri tutar. Her selâm kendi iç dramaturjisini taşır ve girişten karar anlarına kadar süreklilik kurar.
Bu ders, âyin-i şerîfin yapısını açık bir şemayla ele alır: selâmların işlevi, temel makam geçişleri, usûl örgüsü, kadans noktaları ve icra disiplinleri. Ney, kudüm, tanbur ve kanunun yükü ile aralarındaki uyum örnek kayıtlar ve risale atıflarıyla gösterilir. Meşk geleneğinde nefes terbiyesi ve cümleleme ilkeleri somut örneklerle açıklanır. Her selâm için kısa dinleme kılavuzları paylaşılır; kritik geçişler ve kadans işaretleri yerinde dinletilerle belirginleşir.
Katılımcılar, bir âyini baştan sona takip edebilecek bir “dinleme haritası” edinir ve Mevlevî âyinlerinin geleneği nasıl taşıdığını berrak biçimde görür. Böylece biçim ile niyetin buluştuğu eşiği işitir ve geleneğin hafızasını taşıyan işaretleri ayırt etmeyi öğrenir. Mevlevî âyini, repertuarın sürekliliğini korurken çağdaş icrada yenilenmeye açık bir zemin sunar.
Türk Musikisi; Mevlevî Âyini; Makam ve Usûl; Çalgısal Terennüm; Meşk Pedagojisi
· Konuşmacı: Dr. Zehra Tülin Değirmenci (Harvard CMES Ziyaretçi Araştırmacı 2023-2025)
· Tarih: 5 Kasım 2025 (Çarşamba)
· Saat: 20:00–21:00 (İstanbul) · 12:00–1:00 PM (Boston, ET)
· Süre: 1 saat | Biçim: Canlı / Online | Ücretsiz
Dr. Zehra Tülin Değirmenci, müzikoloji alanında uzman bir akademisyen ve eğitmendir. Lisans ve yüksek lisans eğitimini Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Müzikoloji Bölümünde tamamladıktan sonra, 2023 yılında Yıldız Teknik Üniversitesi Sanat ve Tasarım Fakültesi Müzik ve Sahne Sanatları Bölümünde “Hamparsum Mûsikî Notasının Bir İşaret Sistemi Olarak Sosyokültürel Analizi” başlıklı teziyle doktora derecesini aldı
Akademik kariyerine 1986’da Dokuz Eylül Üniversitesi’nde başlayan Değirmenci, Süleyman Demirel Üniversitesi’nde uzun yıllar öğretim üyesi olarak görev yaptı ve araştırma merkezi müdürlüğü üstlendi. 2009–2023 yılları arasında Haliç Üniversitesi Konservatuvarı Türk Müziği Bölümünde, 2021–2023 yıllarında ise Yıldız Teknik Üniversitesi’nde dersler verdi. 2023’ten itibaren Harvard Üniversitesi Orta Doğu Çalışmaları Merkezinde misafir araştırmacı olarak çalışmalarını sürdürmektedir.
Çalışmaları, özellikle Hamparsum notası, Osmanlı dönemi müzik kültürü, Mevlevî mûsikîsi ve Teke yöresi halk müziği üzerine yoğunlaşmaktadır. Ulusal ve uluslararası kongrelerde sunduğu bildiriler ve yayımladığı makalelerle alana önemli katkılar yapmıştır. Kitapları arasında Isparta Folkloru ve Isparta Folkloru III bulunmaktadır. 2023 yılında Rast Müzikoloji Dergisi Özel Jüri Ödülü’ne layık görülmüştür